Czym jest przestępstwo?

www.BillionPhotos.com/bigstockphoto.com

Pojęcie przestępstwa jest zdefiniowane przez Kodeks Karny obowiązujący w Polsce. W artykule przedstawiamy definicję przestępstwa, a także statystyki przestępstw z roku 2015.

Za przestępstwo uznaje się czyny człowieka (działanie oraz zaniechanie), które są:

• zabronione pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w momencie popełnienia danego czynu (na mocy prawa karnego),
• bezprawne, czyli wyczerpujące przesłanki określone przez przepisy karne,
• zawinione, a więc sprawca działał celowo i umyślnie, z zamiarem popełniania przestępstwa (zamiar bezpośredni) lub dopuszczał do siebie myśl o możliwości jego popełnienia  (zamiar ewentualny) bądź działał nieumyślnie, czyli popełnił czyn zabroniony na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w określonej sytuacji, mimo iż popełnienie czynu przewidywał lub mógł przewidzieć,
• szkodliwe w większym lub mniejszym stopniu z publicznego punktu widzenia.

Przestępstwa dzielą się na zbrodnie i występki. Zbrodnie to czyny zagrożone karą minimum 3 lat pozbawienia wolności. Występki to natomiast czyny zagrożone karą pozbawienia wolności, która przekracza miesiąc, karą ograniczenia wolności bądź karą grzywny w wysokości minimum 30 stawek dziennych. Jest to kwota ustalana przez sąd, który bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe oraz możliwości zarobkowe.

Na mocy obowiązującego obecnie Kodeksu Karnego za przestępstwa można zostać ukaranym grzywną, ograniczeniem wolności, pozbawieniem wolności, 25-letnim pozbawieniem wolności, a także dożywotnim pozbawieniem wolności. Kara grzywny ma niewątpliwie charakter majątkowy, ograniczenie wolności to kara nieizolacyjna, natomiast pozbawienie wolności w kilku wariantach to kara izolacyjna. W pierwszej kolejności są stosowane te nieizolacyjne.

Przestępstwa w Polsce w roku 2015

W 2015 roku spadła liczba przestępstw kryminalnych – bójek, napadów, rozbojów, kradzieży samochodów czy włamań. Większa była z kolei liczba przestępstw gospodarczych. W sumie w całym kraju odnotowano 833 281 przestępstw, w tym kryminalnych było 552 767, czyli niemal 80 tysięcy mniej niż rok wcześniej. Wzrosła natomiast liczba przestępstw gospodarczych – wyłudzeń i oszustw do niemal 170 tysięcy. Coraz więcej możliwości daje przestępcom, jak się okazuje, dostęp do Internetu. Coraz popularniejsze są oszustwa mające na celu wyłudzenie danych pozwalających na dostęp do kont bankowych oszukanych osób.

Powinno natomiast cieszyć to, że spada liczba przestępstw uznawanych za najbardziej uciążliwe dla obywateli  – bójek i pobić, a także kradzieży i włamań. W porównaniu do roku 2014 mniej było również i zabójstw – 502 (spadek o 30). Do zdecydowanej większości z nich dochodzi na tle nieporozumień towarzyskich czy rodzinnych. Sprawca i ofiara najczęściej wcześniej się znają. Rok 2015 był także dość bezpieczny na drogach. Doszło bowiem do 32,7 tysięcy wypadków, w których zginęły łącznie 2904 osoby, a niemal 39,5 tysięcy zostało rannych. Tutaj także odnotowano spadek w porównaniu do roku 2014.  Wynika to przede wszystkim z większej świadomości samych kierowców, aktywności policjantów  oraz zmian w przepisach prawa.