Komu przysługuje adwokat z urzędu

Wszelkie sprawy toczące się na wokandzie łączą się z koniecznością poniesienia kosztów. Co zrobić, gdy nie stać nas na wynajęcie własnego adwokata? Ubieganie się o radcę prawnego z urzędu, przewidywane w polskim prawie, nie jest niestety rozwiązaniem dla każdego. Zatem kto i kiedy może starać się o pełnomocnika z urzędu?

Adwokat bądź radca prawny z urzędu najczęściej stanowi pomoc dla tych, których nie stać na pokrycie kosztów związanych z wynagrodzeniem fachowego pełnomocnika. Aby uzyskać zwolnienie od kosztów sądowych lub przyznanie pełnomocnika z urzędu, należy złożyć do sądu wniosek wraz z oświadczeniem dotyczącym swojego stanu majątkowego oraz rodzinnego.

Komu przysługuje adwokat z urzędu?

Wszystkim osobom fizycznym, które wykażą, iż nie są w stanie ponieść tego rodzaju wydatków bez uszczerbku finansowego koniecznego do utrzymania siebie i rodziny.

Według prawa zwolnienie od kosztów sądowych stanowi sytuację wyjątkową, stworzoną dla ubogich osób, dla których jedyną przeszkodą w dochodzeniu swoich praw na drodze sądowej jest bardzo trudna sytuacja majątkowa. Należy pamiętać o tym, że sam fakt bycia niezamożną osobą nie stanowi wystarczającego argumentu uzasadniającego wniosek o ustanowienie obrońcy z urzędu. Aby sąd wydał zwolnienie od kosztów postępowania zgodnie z art. 117 Kodeksu postępowania cywilnego i przyznał adwokata z urzędu, musi istnieć realne zagrożenie uszczerbku w utrzymaniu rodziny oraz samego uczestnika spraw sądowych.

Jeśli powyższe warunki są spełnione, wówczas składa się wniosek, do którego dołącza się oświadczenie o stanie majątkowym i rodzinnym, a także dochodach oraz źródłach utrzymania. Wniosek w postępowaniu cywilnym powinien zawierać takie informacje jak:

• oznaczenie żądania (ustanowienie radcy prawnego lub adwokata z urzędu),
• uzasadnienie wyjaśniające to, że ze względu na zawiłość danej sprawy sądowej ustanowienie pełnomocnika jest konieczne, a strona, z uwagi na jej stan majątkowy, nie jest w stanie ponieść ciężaru kosztów wynagrodzenia.

W postępowaniu przed sądem administracyjnym wniosek w całości musi być sporządzony na urzędowym formularzu. W postępowaniu karnym wystarczy samo pismo o wyznaczenie adwokata z urzędu.

Wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych (w całości lub w części) można składać razem z wnioskiem o przyznanie adwokata z urzędu bądź oddzielnie. Oba wnioski są wolne od opłat sądowych.

W jakich sprawach występuje adwokat z urzędu?

Przede wszystkim w postępowaniu karnym. Prawo do obrońcy z urzędu w procedurze karnej gwarantuje Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (art. 42 ust. 2).

W przypadku spraw cywilnych, które dotyczą najczęściej postępowań w sądzie pracy lub w sądach rodzinnych adwokat z urzędu przyznawany jest tylko wtedy, gdy sąd to uzna za potrzebne. Pełnomocnik z urzędu prowadzący sprawy pracownicze dostępny jest dla osób całkowicie zwolnionych z kosztów sądowych i biorących udział w bardziej skomplikowanych sprawach. Osoby, które muszą stanąć przed sądem rodzinnym rzadziej uzyskują zgodę na adwokata z urzędu. Może być on przyznany w takich sprawach jak:

• uznanie dziecka,
• nadanie dziecku nazwiska,
• odebranie dziecka spod opieki rodziców bądź opiekunów,
• sprawy alimentacyjne czy też takie składane przez osoby nieletnie.