Na czym polega przedawnienie długu?
Celem przedawnienia długu jest uregulowanie stosunków prawnych między wierzycielem a dłużnikiem. Przedawnienie polega na zwolnieniu dłużnika z obowiązku spłaty zobowiązań, których wierzyciel nie dochodzi. Procedura ta umożliwia dłużnikom uchylanie się od płatności.
Pojęcie przedawnienia jest uregulowane polskimi przepisami prawa – mowa o nim w w art. 117 § 2 Kodeksu cywilnego (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93). Przepisy określają m.in. czas, po upływie którego następuje przedawnienie długu. Ogólny termin to okres 6 lat (przed zmianą przepisów było to 10 lat). Po tym czasie roszczenia ulegają przedawnieniu. 6 lat liczy się od dnia, w którym powstał obowiązek uregulowania należności.
Po 6 latach następuje przedawnienie sądowego nakazu zapłaty. Jeśli wierzyciel wywalczy nakaz zapłaty z klauzulą wykonalności, to nakaz zapłaty dla kwoty głównej będzie wynosił 6 lat, a czas spłaty odsetek to 3 lata.
Ze względu na różne rodzaje zobowiązań finansowych, okres przedawnienia niektórych należności wynosi ustawowo 3 lata lub nawet rok. Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Jak to wygląda w praktyce? W przypadku, gdy termin przedawnienia wynosi 3 lata, a roszczenie stało się wymagalne 1 marca 2020 r., to koniec terminu przedawnienia przypadnie na dzień 31 grudnia 2023 r. Zarzut przedawnienia będzie mógł być podniesiony od 1 stycznia 2024 r.
W terminie 3 lat przedawniają się zadłużenia z tytułu: umowy kredytu, umowy pożyczki, czynszu najmu, opłaty za Internet i telefon.
Z kolei dwuletni okres przedawnienia roszczeń przewidziany jest dla przedsiębiorców z tytułu powstałej sprzedaży, a więc z nieuregulowanej płatności za fakturę czy odsetek za nieterminowe rozliczenie faktury. Dotyczy to także długów z tytułu prowadzenia rachunku bankowego, tzw. debet na rachunku.
Termin przedawnienia nakazu zapłaty bądź innego rodzaju orzeczenia sądowego liczymy od dnia, w którym dokument się uprawomocni (przedawnienie egzekucji komorniczej), a nie od daty jego wydania. To istotne, bo daty te nieraz bywają dosyć odległe.
Roszczenie przedawnione nie przestaje istnieć. Przekształca się jedynie w tzw. „roszczenie niezupełne”, które ma to do siebie, że nie może być przymusowo egzekwowane. Zdarza się jednak, że dłużnicy nadużywają tego prawa, celowo przeciągając niemożność ściągnięcia wierzytelności, aż do okresu przedawnienia. Jest jednak sposób, by temu przeciwdziałać – mianowicie poprzez przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia. Można to zrobić nadając klauzulę wykonalności, kierując sprawę do komornika sądowego, uznając dług lub zawierając ugodę.
Według danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor na koniec września 2020 r. zadłużonych było ponad 2,8 mln Polaków na łączną kwotę 83,2 mld zł.