Czym zajmuje się mediator rodzinny?

Mediacje rodzinne określić można jako próba doprowadzenia do ugodowego rozwiązania sporu istniejącego między członkami rodziny, w tym między małżonkami, która będzie satysfakcjonująca dla stron konfliktu. Prowadzone są przez mediatora, będącego osobą o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu, ale przede wszystkim bezstronną i neutralną wobec istniejącego miedzy stronami mediującymi sporu oraz wobec samych stron.

Zadaniem mediatora jest wysłuchanie skonfliktowanych osób i pomoc w znalezieniu dla nich kompromisu w rozwiązaniu spornej kwestii. Celem mediacji jest polubowne załatwienie sprawy, jednak niezbędna jest do tego przede wszystkim dobra wola każdej ze stron, a zadaniem mediatora jest każdą ich wolę zaakceptować. Ze względu na swój charakter, tego typu mediacje są jednymi z trudniejszych i wymagają dużego doświadczenia, zrozumienia i odpowiedniego podejścia od mediatora, przy jednoczesnym powstrzymaniu się od ulegania towarzyszącym takim sprawom emocjom.

W kilku szczególnych sytuacjach rozwiązywanie sporów małżeńskich i rodzinnych w drodze mediacji może zostać nakazane przez sąd. Do takich należy np. rozwód. Jeśli w trakcie postępowania rozwodowego sąd zauważy przesłanki, które wskazywałyby na możliwość pojednania się małżonków, może skierować ich do mediacji. Skutkiem rozmów mediacyjnych może być wycofanie pozwu rozwodowego, a jeśli nawet małżonkowie nie wyrażą takiej woli – polubowne załatwienie spraw około rozwodowych, czyli tych związanych z majątkiem, alimentacją lub opieką nad dziećmi, jeśli w trakcie postępowania nie udało się ustalić, w jaki sposób ma być ona sprawowana. W tym zakresie do mediacji mogą zostać skierowani także byli małżonkowie, już po orzeczeniu rozwodu, jeśli ma to na celu dobro ich wspólnych dzieci. Ponadto w drodze mediacji rozwodowych strony podejmują wszystkie decyzje, do których ważności potrzebna jest ich obopólna zgoda oraz rozwiązują wszystkie inne kwestie, jakich nie udało się ustalić w trakcie procesu.
Na mocy postanowienia sądu do mediacji mogą zostać skierowane również sprawy związane z adopcją. Ta bowiem składa się z dwóch etapów – zrzeczenia się praw rodzicielskich przez rodziców biologicznych oraz nabycia praw przez rodziców adopcyjnych. Ze względu na różne sytuacje życiowe i różne przyczyny podjęcia decyzji o adopcji, sprawy tego typu obarczone są dużym poziomem emocji, dlatego ich rozwiązanie bez pomocy profesjonalnego mediatora jest długotrwałe, lub w niektórych przypadkach nawet niemożliwe.

Innym typem mediacji rodzinnych, które mogą zostać nakazane przez sąd są te dotyczące przemocy w rodzinie. Budzą one zresztą wiele kontrowersji, a wielu mediatorów nie chce się ich podejmować. Trudno bowiem nieraz ocenić rzeczywistą sytuację w danej rodzinie, aby odpowiednio zrównoważyć układ stron mediacji, w której przecież ofiara, czyli osoba słabsza i potrzebująca pomocy, spotyka się ze swoim agresorem, wobec którego była uległa i zdominowana. Jeśli jednak obie strony wykazują wolę naprawienia tej patologicznej sytuacji, mediacje takie mają szanse na przywrócenie w rodzinie normalnych relacji.

Celem mediacji rodzinnych jest więc przede wszystkim dbanie o dobro małoletnich dzieci, a także unormowanie stosunków w rodzinach, w których są one nieprawidłowe, a w niektórych przypadkach ratowanie małżeństw lub pomoc w ich polubownym rozwiązaniu.