Czy można nie przyjąć mandatu?

Nieprzestrzeganie przepisów skutkować może otrzymaniem mandatu, w którym powinna zostać określona kara pieniężna zgodna z obowiązującym taryfikatorem, i ewentualne inne konsekwencje, jak punkty karne w przypadku złamania przepisów ruchu drogowego. Obowiązkiem funkcjonariusza wystawiającego mandat jest każdorazowo poinformowanie ukaranego o przysługujących mu prawach, w tym do nieodbierania mandatu lub wystąpienia do sądu o jego uchylenie.

Jeśli więc osoba, której mandat jest wystawiany, nie zgadza się z jego zasadnością czy treścią co do wysokości kary, może odmówić jego przyjęcia bez podawania powodu. Nie wymaga to również sporządzenia dodatkowej dokumentacji, a sprawa zostaje automatycznie skierowana do sądu, który rozstrzygnie, która strona ma rację. Takie rozwiązanie pozwoli udowodnić przed sądem, iż mandat nałożono bezpodstawnie, lub jego wysokość nie jest zgodna z taryfikatorem. Ma to sens jednak wyłącznie wtedy, gdy osoba ukarana ma pewność co do tego, że funkcjonariusz publiczny nadużył swojej władzy wystawiając nienależny mandat, lub też jeśli pomylił się w określeniu jego stawki. Próba uniknięcia zasadnej kary w ten sposób, czy też zmniejszenie wysokości mandatu licząc na przychylność sądu, może skończyć się fiaskiem i jedynie nałożeniem na ukaranego dodatkowych kosztów związanych z procesem.

Jeśli jednak mandat zostanie przyjęty, należy pamiętać, że staje się on prawomocny z chwilą pokwitowania jego odebrania, jeśli jest to mandat kredytowany, lub z chwilą jego zapłacenia, jeśli jest to mandat gotówkowy. Oznacza to jednocześnie przyznanie się do winy oraz zgodę z opinią funkcjonariusza, a także zaakceptowanie nałożonej przez niego kary. Od takiego mandatu nie można się odwołać, chociaż powszechnie takie właśnie nazewnictwo jest stosowane. Można natomiast wystąpić do sądu z wnioskiem o uchylenie mandatu, w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od jego uprawomocnienia, czyli pokwitowania odbioru bądź zapłacenia, w zależności od rodzaju mandatu, czy też od dnia otrzymania zdjęcia z fotoradaru. W takim wypadku trzeba będzie przed sądem udowodnić, że mandat został wystawiony za czyn niebędący wykroczeniem, a funkcjonariusz pomylił się w ocenie sytuacji, np. wystawił mandat za nieprawidłowe parkowanie, w miejscu w którym nie obowiązywał zakaz.

Mandat może zostać uchylony przez sąd, na którego obszarze właściwości została nałożona grzywna, jednak przedtem może on zarządzić przeprowadzenie czynności, w trakcie których stwierdzi, czy zachodzą podstawy do wydania takiego orzeczenia. Jeśli jednak na podstawie posiadanych dowodów sąd uzna, iż dopuszczenie się wykroczenia przez ukaranego jest bezsprzeczne, a zasadność wystawienia mandatu nie budzi wątpliwości, wtedy decyzję wydaje bez przesłuchania stron, a ukaranemu zostaje doręczone postanowienie wraz z informacją o kwocie grzywny jaką należy zapłacić.

Od daty odebrania postanowienia ukaranemu przysługuje ustawowy termin 14 dni na odwołanie się od wyroku do sądu wyższej instancji.