Czy oknom życia grozi likwidacja?

Okna życia są miejscami, w których matka, która z jakiegoś powodu nie chce lub nie może opiekować się swoim dzieckiem, może je bezpiecznie zostawić. Przyczyn takiego działania matki może być wiele, jednak nie jest celem tego przedsięwzięcia ich ocenianie, a pozostawienie odbywa się anonimowo, co nie naraża matki na konsekwencje prawne.

Taki sposób postępowania ma zapobiegać patologiom pozostawienia dzieci w przypadkowych miejscach, narażając ich życie i zdrowie oraz przede wszystkim zapewniać bezpieczeństwo nowo narodzonym dzieciom. Okna życia są specjalnie przystosowane do tych celów, zarówno pod względem technicznym jak i organizacyjnym.

Okna życia otwierają się z zewnątrz, są ogrzewane i wentylowane, posiadają specjalnie przygotowane miejsce dla noworodka. Po ich otwarciu uruchamia się alarm, który informuje opiekunów okna o pozostawionym dziecku. Opiekunowie następnie mają obowiązek zadzwonić po karetkę. Do czasu jej przyjazdu dziecko umieszcza się w inkubatorze, a następnie przewozi do szpitala w celu wykonania niezbędnych badań i oceny jego stanu zdrowia. Kolejnym krokiem jest skierowanie dziecka do pogotowania rodzinnego. Równolegle do tych działań uruchamia się procedury, które mają na celu nadanie dziecku tożsamości oraz przygotowanie go do adopcji od strony formalnej.

Na tym etapie niezbędna jest współpraca jednostek takich jak Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Sąd Rodzinny i Ośrodek Rodzinny, by proces ten przebiegł sprawnie i szybko. Do czasu zakończenia procedury adopcyjnej, za zgodą sądu, dziecko może przebywać już w rodzinie preadopcyjnej. Okna znajdują się niemal w każdym europejskim kraju, a w Polsce pierwsze takie miejsce pojawiło się w 2006 roku w Krakowie.

Wśród obrońców praw dziecka pojawiają się wątpliwości natury etycznej dotyczące zasadności funkcjonowania okien życia. Podnoszą oni, że okna łamią prawo dziecka do poznania swoich rodziców oraz pochodzenia, a także prawo ojca do poznania dziecka lub zaopiekowania się nim w przypadku oddania dziecka przez matkę bez jego wiedzy.

W październiku Komitet Praw Dziecka, będący jednym z komitetów ONZ, podlegający bezpośrednio Zgromadzeniu Ogólnemu, wyraził zaniepokojenie brakiem regulacji i rosnącą w Polsce liczbą okien życia, pozwalających na anonimowe porzucenie dziecka. Komitet nadzoruje wypełnianie przez Polskę postanowień Konwencji o Prawach Dziecka, która gwarantuje dzieciom prawo do życia, zarówno przed, jak i po urodzeniu. Fachowcy jednak zauważają pewne nadużycie kompetencyjne ONZ w tym zakresie, które żądając zlikwidowania okien życia przyczynia się jednocześnie do zmniejszenia ochrony życia ludzkiego, szczególnie w okresie prenatalnym, kiedy to kobiety postawione przed możliwością skorzystania z takiego rozwiązania nie decydują się na przerwanie ciąży.

Krajowy Rzecznik Praw Dziecka zaznacza przy tym, że jest zdecydowanie przeciwny likwidacji okien życia. Ich funkcjonowanie odbywa się z poszanowaniem zasad przyjętych przez Polskę w wyniku ratyfikacji Konwencji, czego ONZ zdaje się nie zauważać.
Ze względu na to, że w całej tej dyskusji nadrzędne znaczenie ma ochrona dziecka, zarówno tego nienarodzonego jak i noworodka, Polska nie godzi się na reglamentację w tym zakresie.