Jakie uprawnienia ma prokurent?

fot. pressmaster/bigstockphoto.com

Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, które może zostać udzielone wyłącznie w imieniu przedsiębiorcy do reprezentowania interesów jego firmy. Uprawnienie to przysługuje jedynie przedsiębiorcy podlegającemu wpisowi do rejestru przedsiębiorców, czyli Krajowego Rejestru Sądowego, w którym informacja taka jest ujawniana.

Nie może więc ustanowić prokurenta przedsiębiorca będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Jej zakres określony jest w kodeksie cywilnym i obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Musi zostać udzielona w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Kodeks cywilny przewiduje trzy rodzaje prokury:

1. Prokura samoistna udzielona do działania na rzecz podmiotu gospodarczego w sposób samodzielny. Przedsiębiorca może ustanowić kilku prokurentów, decydując jednocześnie, czy każdy z nich będzie umocowany do samodzielnego działania, czy też ich działania będą musiały być podejmowane łącznie.
2. Prokura łączna polega na ustanowieniu prokury przez przedsiębiorcę wobec kilku osób, przy jednoczesnym określeniu czynności, co do których istnieje konieczność współdziałania prokurentów oraz zakres umocowania każdego z nich. Przedsiębiorca może również w tym wypadku ustanowić umocowanie do samodzielnej reprezentacji w zakresie określonych czynności dla każdego z prokurentów.
3. Prokura oddziałowa, inaczej zwana filialną, jest to prokura udzielona w zakresie spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.
4. Prokura łączna – niewłaściwa, która polega na umocowaniu prokurenta do dokonywania określonych czynności, jednak wyłącznie z inną osobą, np. wspólnikiem czy członkiem zarządu spółki.

Prokura samoistna jest przy tym umocowaniem najszerszym, pozwalającym decydować o sprawach przedsiębiorstwa jednej osobie samodzielnie. Zakres uprawnień prokurenta samoistnego jest więc bardzo szeroki, przy czym możliwość jego ustanowienia nie jest ograniczona zapisami zamieszczonymi w umowie spółki bądź jej statucie dotyczącymi sposobu reprezentacji.

Oznacza to, że prokurent może być umocowany do samodzielnego działania, nawet jeśli do reprezentowani spółki konieczne jest wspólne działanie dwóch członków zarządu.

Działania podejmowane przez prokurenta są jednak ograniczone do następujących czynności:

• zbycia przedsiębiorstwa,
• oddania przedsiębiorstwa do czasowego korzystania,
• zbycia nieruchomości,
• obciążenia nieruchomości.

Wymienione czynności mogą zostać dokonane przez prokurenta wyłącznie w sytuacji, gdy zostanie mu do tego celu udzielone pełnomocnictwo szczególne w formie pisemnej.
Uprawnienia prokurenta nie są równoznaczne z uprawnieniami zarządu, toteż przepisy Kodeksu Spółek Handlowych oraz inne przepisy prawne przewidują czynności, które mogą być dokonane wyłącznie przy udziale członków zarządu zgodnie z zasadą reprezentacji.