Nowelizacja zmienia prawo cytatu

Powstał już projekt nowelizacji Ustawy o prawie autorskim, która dostosowuje obowiązujące w Polsce zasady do unijnych dyrektyw. Wśród jej zapisów pojawia się ten dotyczący poszerzenia zakresu prawa cytatu.

Nowelizacja art. 29 Ustawy o prawie autorskim to próba dostosowania obowiązujących w Polsce przepisów do jednej z dyrektyw wydanych przez Unię Europejską. Wśród zmian, które mają zostać wprowadzone, pojawia się też ta dotycząca poszerzenia zakresu prawa cytatu. Nie będzie ono ograniczało się już wyłącznie do urywkowych utworów oraz niedługich utworów w całości.

Specjaliści odpowiedzialni za opracowanie unijnej dyrektywy wskazali, że należy umożliwić także cytowanie w całości utworów w formie plastycznej oraz fotograficznej. Oprócz tego w nowelizacji znaleźć ma się jednoznaczny zapis dotyczący możliwości cytowania wyłącznie tych utworów, które już wcześniej zostały opublikowane i rozpowszechnione w jakikolwiek sposób. Bez zmian pozostaną natomiast normy określające długość cytatów, które mają gwarantować zachowanie uczciwości wobec twórcy. Cytowanie nadal będzie dopuszczalne w przypadkach, gdy jego zastosowanie będzie uzasadnione.

Nowelizacja będzie zawierała również wykaz sytuacji, w których autor ma prawo skorzystać z cytatów. Są to polemika, wyjaśnienie, nauczanie, analiza krytyczna lub naukowa, a także prawa gatunku twórczości. Dodatkowe prawo cytatu pozwala na przytaczanie dzieł innych twórców w przypadku parodii, pastiszu lub karykatury. To przepis powstały na bazie prawa do wolności wypowiedzi i swobody artystycznej. Ponadto można zastosować cytaty w innych przypadkach, ale powinny one być zbliżone do tych, o których mowa w dokumencie prawnym.

W projekcie nowelizacji pojawił się również zapis dotyczący incydentalnego oraz niezamierzonego wykorzystania utworu. Chodzi w nim o sytuację, w której osoba wykorzystuje część nie swojego dzieła, ale fragment ten nie wpływa na zwiększenie wartości nowego wytworu i nie ma żadnego większego związku z materiałem, z którym został połączony. Taki zapis ma być szczególnie istotny dla amatorów publikujących swoje nagrania filmowe w sieci. Nie będzie można ich karać za przypadkową muzykę w tle z radia ani za wykorzystanie rzeźb czy obrazów, które będą znajdowały się w ich domu, a nie będą miały żadnego związku z nagranym materiałem wideo.