Alimenty
Alimenty to regularne świadczenia na rzecz osoby fizycznej, do których zobowiązana jest inna osoba fizyczna. Obowiązek alimentacyjny wynika ze związku pokrewieństwa, powinowactwa lub małżeństwa między tymi osobami.
Obowiązek alimentacyjny polega na zabezpieczeniu środków egzystencji, a w przypadku dzieci i młodzieży również środków wychowania. Polskie prawo przewiduje obowiązek alimentacyjny w formie zaspokojenia różnego rodzaju potrzeb – np. wyżywienia, leczenia, ubrania. Jeśli nie ma możliwości zaspokojenia ich w naturze, bo np. dziecko nie mieszka z rodzicem po rozwodzie, orzeka się obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania dziecka w formie płacenia określonych kwot pieniężnych, które w praktyce są właśnie utożsamiane z alimentami.
Obowiązek alimentacyjny wygasa w chwili śmierci osoby uprawnionej bądź zobowiązanej. W przypadku alimentów płaconych przez rodziców na rzecz dziecka obowiązek trwa, dopóki nie jest ono zdolne do samodzielnego utrzymania się. Nie jest to równoznaczne z osiągnięciem pełnoletności – kodeks rodzinny i opiekuńczy nie wskazuje tu określonego wieku. W przypadku dziecka małoletniego jest oczywiste, że nie może ono samo się utrzymywać. Natomiast jeśli chodzi o dziecko pełnoletnie, obowiązek alimentacyjny rodzica wobec niego zależy od kontynuowania przez nie nauki.
Zwolnienie z obowiazku alimentacyjnego możliwe jest jedynie w sytuacji braku możliwości zarobkowych i majątkowych. Nie zwalniają z niego niskie dochody ani status osoby bezrobotnej. Rodzice mogą być zwolnieni z obowiązku alimentacyjego wobec dziecka jedynie w określonych sytuacjach, gdy dziecko ma zaspokojone potrzeby z innych źródeł. Przykłady to np. posiadanie przez dziecko własnego majątku (np. odziedziczonego w spadku), korzystanie z majątku rodzeństwa, pobieranie renty rodzinnej lub zarobki wystarczające na utrzymanie (nawet przed dojściem do pełnoletności). Natomiast z obowiązku alimentacyjnego nie zwalniają: zawarcie małżeństwa przez dziecko przy braku zdolności do samodzielnego utrzymania (choć wtedy do obowiązku alimentacyjnego w pierwszej kolejności zobowiązany jest współmałżonek), niezdolność do pracy (choroba, niepełnosprawność), niemożność znalezienia pracy (choć trzeba wykazać, że dziecko żyje w niedostatku).
Obowiązek alimentacyjny jest najczęściej orzekany wobec rodziców na rzecz dziecka, lecz może dotyczyć także innych osób. Przykłady to dziadkowie i wnuki, rodzeństwo, małżonkowie, a także osoby przysposobione i przysposabiające, pasierb, macocha i ojczym. Przy tym występuje określona kolejność obciążenia obowiązkiem alimentacyjnym – np. w przypadku dzieci w pierwszej kolejności dotyczy on rodziców, a gdy nie są oni zdolni do utrzymania dziecka, przechodzi on na dziadków. Obowiązek alimentacyjny może działać w dwie strony, tzn. osoba starsza niezdolna do samodzielnego utrzymania może się domagać alimentów od osoby młodszej.
Wysokość alimentów zależy od uzasadnionych potrzeb osoby pobierającej alimenty oraz od możliwości finansowych osoby zobowiązanej. W związku z tym wysokość kwoty nie jest ustalona raz na zawsze i można się ubiegać o jej podwyższenie (np. w przypadku choroby osoby uprawnionej i wydatków na leczenie) lub obniżenie (w przypadku pogorszenia sytuacji finansowej osoby zobowiązanej, np. utraty pracy).