Darowizna

fot. kadmy/bigstockphoto.com

Darowizna jest to rodzaj umowy prawa cywilnego. W jej wyniku darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Osoba obdarowywana nie musi w zamian za przedmiot darowany nic oddawać czy świadczyć.

Przedmiotem darowizny jest przeniesienie określonych praw z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Najczęściej jest to prawo własności nieruchomości, środki pieniężne lub ustanowienie pewnych praw majątkowych, tzw. służebność osobista. Przedmiotem darowizny może być także zwolnienie obdarowanego z długu czy zniesienie prawa obciążającego rzecz należącą do obdarowanego. Stronami takiej umowy są darczyńca i obdarowany. Zarówno darczyńców, jak i obdarowanych może być więcej niż jeden.

Akt darowizny powinien zostać spisany najlepiej w formie aktu notarialnego. Obdarowywany może złożyć oświadczenie w dowolnej formie. Bez formy notarialnej ze strony darczyńcy umowa darowizny jest nieważna. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której mimo niezłożenia przez darczyńcę oświadczenia w odpowiedniej formie, przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. W przypadku, gdy darowizna dotyczy nieruchomości, umowa musi być sporządzona przez notariusza. Bez tej formy nie będzie ważna.

Istnieje forma darowizny, w której dopuszcza się obciążenie obdarowanego obowiązkiem oznaczonego działania lub zaniechania, bez czynienia kogokolwiek wierzycielem. Obdarowany może odmówić wypełnienia polecenia w przypadku, gdy nastąpiła zmiana stosunków po zawarciu umowy lub jeśli zwróci przedmiot darowizny darczyńcy lub jego spadkobiercom w naturze w stanie takim, w jakim znajdował się w chwili podniesienia żądania.

Darowiznę można odwołać w przypadku, gdy zaistnieje rażąca niewdzięczność obdarowanego w stosunku do darczyńcy lub z powodu niedostatku darczyńcy, np. jeśli pogorszyła się jego sytuacja majątkowa. Odwołanie darowizny może nastąpić przez złożenie obdarowanemu oświadczenia woli o jej odwołaniu w formie pisemnej.

Darowizna jest przedmiotem podatku od spadków i darowizn. Nie każdy obdarowany ma obowiązek zapłaty tego podatku. Istnieją wytyczne, które zwalniają z tego obowiązku określone grupy obdarowanych. Członkowie najbliższej rodziny tj. małżonkowie, wstępni, zstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym i macocha (czyli pierwsza grupa podatkowa) nie płacą podatku od darowizny niezależnie od jej kwoty.