Umowa o zakazie konkurencji

Umowa o zakazie konkurencji jest umową zawieraną pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Jej celem jest zapobieżenie ujawniania informacji o firmie przez pracownika. Dotyczy to sytuacji, w których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, np. poprzez wykorzystywanie przez pracownika wiedzy na temat technologii w pracy w kolejnej firmie. Dla swojej ważności umowa taka powinna być zawarta na piśmie. Niektórym pracodawcom zależy, aby obowiązywała pracownika także po ustaniu stosunku pracy.

Postanowienia umowy

W treści umowy należy określić więc czas jej obowiązywania. Jeśli bowiem zakaz konkurencji ma istnieć po zakończeniu pracy w danej firmie, pracownikowi należy się z tego tytułu odszkodowanie. Czas powstrzymywania się od działań konkurencyjnych musi zostać precyzyjnie określony, np. na okres dwóch lat po ustaniu stosunku pracy.

Niesie to za sobą obowiązek wskazania w umowie wysokości odszkodowania, które nie może być niższe niż 25% wynagrodzenia, jakie otrzymywał pracownik przed zakończeniem pracy. Jego dokładną wysokość ustalają strony. Wypłata wynagrodzenia może się odbyć na początku lub na końcu obowiązywania zakazu, ale z perspektywy pracodawcy korzystniejsza jest wypłata w ratach, co dodatkowo umożliwia kontrolowanie przestrzegania warunków zakazu przez pracownika, a w razie ich złamania, wstrzymanie wypłat. Zawarcie umowy o zakazie konkurencji obejmującej okres po zakończeniu pracy bez wypłaty wynagrodzenia nie jest niedozwolone, a w przypadku braku w umowie zapisu o odszkodowaniu, pracownik ma prawo domagać się jego wypłacenia na drodze sądowej.

Przyjmuje się również, że w tej sytuacji zakaz ustaje, co oznacza, że jeśli pracownik nie otrzymał wynagrodzenia w umówionym terminie, nie jest zobowiązany do jego przestrzegania. Drugim wypadkiem wyłączenia jest ustanie przyczyn, dla których zakaz wprowadzono. W przypadku zakazu konkurencji obowiązującego w czasie trwania stosunku pracy zwyczajowo nie wypłaca się pracownikom dodatkowych benefitów.

Niezbędnym punktem umowy jest też określenie zakresu działalności, jakiej pracownik nie może wykonywać, a którą pracodawca uważa za konkurencyjną. Pamiętać przy tym należy, że zapisy te nie mogą stać w sprzeczności z obowiązującymi przepisami, właściwościami stosunku pracy, ani z zasadami współżycia społecznego. Należy określić także zakres terytorialny działania zakazu. W przypadku braku takiego ustalenia przyjmuje się, że obowiązuje on na terenie działania pracodawcy.

Konsekwencje złamania zakazu konkurencji

Ostatnim istotnym zapisem jest ten, dotyczący konsekwencji jakie ponosi pracownik za niewywiązanie się z podpisanej umowy. Może ona mieć dwojaką formę.

1. Pierwszą jest kara umowna, czyli określona kwotowo suma pieniężna jaką pracownik zobowiązany jest zapłacić pracodawcy w sytuacji złamania zakazu. Pracodawca może żądać zapłaty za samo tylko naruszenie zakazu, nawet jeśli w wyniku działania lub zaniechania pracownika nie poniósł żadnej szkody. Może także dobrowolnie zmniejszyć jej wysokość, jeśli zobowiązanie zostało przez pracownika w znacznej części wykonane, jednak określenie tego może przysporzyć spore trudności.
2. Drugim sposobem jest zapłata za szkodę powstałą po stronie pracodawcy w skutek naruszenia przez pracownika umowy o zakazie konkurencji. Przyjmuje się, że pracownik ma obowiązek pokrycia całej szkody. Jednak w obu przypadkach, aby móc domagać się zadośćuczynienia od pracownika, należy bezsprzecznie udowodnić, że między jego zachowaniem a szkodą wystąpił związek przyczynowo- skutkowy.